Vijf jaar geleden presenteerde de Europese Commissie het ‘Actieplan duurzame groei financieren’. Inmiddels is er uitgebreide en zeer complexe wetgeving tot stand gekomen. Er is haast bij geboden dat juristen zich gaan verdiepen in deze materie. Dat stelt CPO-docent Bart Bierens. De cursus EU Actieplan duurzame groei financieren: de stand van zaken geeft een overzicht van de wetgevingsagenda.
“Het is dit jaar vijf jaar geleden dat de Europese Commissie het Actieplan duurzame groei financieren presenteerde. Dat plan vormt de basis voor de strategie van de Europese Commissie om duurzame financiering te stimuleren. De achterliggende gedachte is dat de financiële sector in staat moet worden gesteld om meer geld te sturen naar groene projecten om de klimaatdoelen uit het akkoord van Parijs te realiseren. Meer geld naar groen dus, maar dan moet je uiteraard weten wat groen is. Daarvoor heeft de Europese Commissie een groen woordenboek ontwikkeld, de Taxonomieverordening die in 2020 in werking is getreden en waaraan op belangrijke onderdelen nog steeds wordt gewerkt.”
Risico’s en kansen
“De afgelopen jaren is rondom duurzaam financieren veel meer belangrijke wetgeving tot stand gekomen. Een deel van die wetgeving ziet op een publicatieverplichting van bedrijven en financiële instellingen. Om te investeren moet je namelijk na kunnen gaan wat de ESG-risico’s en -kansen van een bepaald project zijn. Investeren gaat ten slotte om risico’s en rendement. Al deze wetgeving heeft tot doel te bevorderen dat er geld beschikbaar komt om de energietransitie en klimaatdoelen te realiseren.”
Woud aan regelgeving
“Inmiddels heeft de Europese commissie een complex bouwwerk aan regelgeving uit de grond gestampt. En er komt nog meer wetgeving aan: veel is al in vergevorderde staat van voorbereiding. Wat dat betreft kun je met een knipoog naar groen stellen dat we in ieder geval al wel een woud aan regelgeving hebben. Voor praktijkjuristen is het een enorme uitdaging om alles te volgen. Steeds meer economische activiteiten moeten bijvoorbeeld getoetst worden aan de Taxonomieverordening. Omdat dit relevant is voor beleggingsbeslissingen en rapportages moet je als praktijkjurist in de financiële sector in ieder geval de hoofdlijnen en soms ook de details van deze verordening kennen. Iedereen is met duurzaamheid bezig, wat is duurzaamheid en wat zijn groene activiteiten? De Taxonomieverordening geeft daarop antwoord. Het is een taal die je je eigen moet maken.”
Rol juristen in de klimaatcrisis
“Ik zie een belangrijke rol voor juristen in klimaatcrisis. Enerzijds zie je dat via climate litigation juridische wegen worden bewandeld om overheden en bedrijven op het groene pad te houden. Anderzijds ligt er een belangrijke rol voor juristen om de regels te kunnen duiden, uitleggen en toepassen. Het onderwerp duurzaamheid is steeds meer gereguleerd, daarom is er ook steeds meer behoefte aan juristen die bekend zijn met deze wetgeving. Het is echt een uitdaging om de vaak technische regelgeving goed toe te passen en ook zo uit te leggen dat het behapbaar en uitvoerbaar is én bijdraagt aan het werkelijke doel.”
Zeer complexe regelgeving
“De regels vind ik haast angstaanjagend ingewikkeld. De complexiteit zit erin dat via de Europese regels verschillende vakgebieden met elkaar worden verbonden. Daarin zie ik ook een risico. Als jurist financieel recht ben je namelijk bekend met de klassieke financieelrechtelijke vraagstukken, en minder met technische en milieukundige vereisten. Maar die zijn wel van belang voor de vraag wat nou precies groen is. Dat is ook reden dat het belangrijk is dat juristen – ook in leidinggevende posities – zich in deze Europese regelgeving gaan verdiepen. Al is het maar om na te gaan met welke kennisgebieden je moet gaan samenwerken, want de wetgeving dwingt je ertoe om over verschillende disciplines heen te werken. Juristen uit de financiële sector zullen bijvoorbeeld moeten gaan samenwerken met juristen die goed zijn in milieuwetgeving en bouwwetgeving.”
Haast geboden
“Vijf jaar geleden presenteerde de Europese Commissie het ‘Actieplan duurzame groei en financieren’. Inmiddels is dat plan opgevolgd door uitgebreide wetgeving. Veel juristen hebben het nog wat uitgesteld om zich te verdiepen in deze materie. Maar begin op tijd, er is haast geboden. Deze cursus geeft een overzicht van de wetgevingsagenda die de afgelopen vijf jaar is gepresenteerd. En dan gaat het niet alleen om de stand van zaken, maar ook om de samenhang tussen de regels en het idee daarachter. Voorkom dat je spoorzoeker wordt in het woud aan regelgeving.”
Bart Bierens is een van de docenten van de cursus ‘EU Actieplan duurzame groei financieren: de stand van zaken’ op 5 en 12 juni 2024. Bekijk het programma.
Bart Bierens is hoogleraar Banking Law & Financial Regulation aan de Radboud Universiteit en senior legal counsel bij Rabobank.